गर्तस्य कृते मृत्तिकाकार्यस्य आयतनस्य गणना

मृत्तिकाकार्यस्य आयतनस्य गणना

मीटर् मध्ये परिमाणानि निर्दिशन्तु

B - उत्खननगहनता
Y - उत्खननदीर्घता
X - उत्खननविस्तारः

निर्माणखननम् आधारस्य, कुण्डस्य वा तडागस्य वा आधारगर्तस्य खननं, देशगृहस्य स्वायत्तमलजलस्य, जलनिकासीव्यवस्थायाः वा कुटीरस्य जलप्रदायस्य वा खननं भवति
मृत्तिकाकार्यस्य आयोजने उत्खनितस्य मृदाया: आयतनस्य सम्यक् आकलनं अतीव महत्त्वपूर्णम् अस्ति ।
उत्खननस्य व्ययः एव गर्तस्य वा खातस्य वा खननं, मृत्तिकायाः ​​निष्कासनं च भवति । उद्याने वा शाकउद्याने वा अग्रे उपयोगाय पृथिव्याः उपरि उर्वरस्तरस्य गतिः योजनां कर्तुं योग्यम् अस्ति । मृदायाः वंध्यभागः स्थलस्य समतलीकरणाय, आधारस्य पृष्ठपूरणाय, स्थलात् बहिः वा निष्कासितः भवति । मृत्तिकानिष्कासनस्थानानि पूर्वमेव निर्धारितानि भवन्ति ।

इदमपि ज्ञातव्यं यत् १ घनमीटर् खननस्य दराः प्रायः कार्यस्य गभीरता वर्धमानेन सह वर्धन्ते । अतः पृष्ठतः १ मीटर् गभीरपर्यन्तं १ मीटर् गभीरतरं च मूल्यं द्विगुणमपि भिन्नं भवितुम् अर्हति । मृदाया: गति: अपि प्रायः व्ययस्य पृथक् वस्तु भवति । अप्रत्याशितव्ययः न भवेत् इति कृत्वा ठेकेदारेण सह पूर्वमेव सर्वं चर्चां कुर्वन्तु ।

आधारं पातुं फार्मवर्कस्थापनार्थं गर्तस्य परिमाणेषु मार्जिनं विचारयन्तु ।

हस्तेन वा उत्खननेन वा ?
एतेषां प्रत्येकस्य उपायस्य पक्षपाताः सन्ति ।
हस्तचलितरूपेण कार्यं कुर्वन् उत्खननं अधिकसटीकरूपेण कर्तुं शक्यते ।
सस्तीश्रमस्य अल्पमात्रायाः च सह हस्तखननस्य अन्तिमव्ययः उत्खननस्य अन्यविशेषसाधनानाञ्च भाडेन ग्रहणस्य अपेक्षया न्यूनः भवितुम् अर्हति गर्तस्य परिमाणं ज्यामितिं च नियन्त्रयितुं सुकरं भवति ।
परन्तु महत्त्वपूर्णमात्रायां मृत्तिकायां कार्यवेगेन च प्रायः उत्खननकर्ता विजयं प्राप्नोति । सर्वथा निर्णयः भवतः एव अस्ति।

मृत्तिकाकार्यस्य उत्पादनस्य प्रक्रिया ।
गर्तविन्यासः ।
प्रथमं भवद्भिः गर्तस्य वा खातस्य वा स्थानं चिह्नितव्यम् । एतत् कर्तुं पृथिव्याः उपरि खट्वा, कृशः रज्जुः च कार्यस्थानं सूचयन्ति । ज्यामितिं नियन्त्रयितुं भविष्यस्य गर्तस्य तिर्यक् द्वौ माप्यते - तेषां मेलनं भवितुमर्हति ।

परन्तु एषा अव्यावसायिकपद्धतिः अस्ति, खातानां चिह्नार्थं वा तुल्यकालिकसमतलभूमिखण्डाय वा उपयुक्ता अस्ति ।

मृत्तिकाकार्यस्य अधिकसटीकपरिकल्पनाय निम्नलिखितप्रौद्योगिक्याः उपयोगः भवति ।
प्रस्तावितात् गर्तात् किञ्चित् दूरं काष्ठस्तम्भाः खनिताः भवन्ति, द्वयोः समूहयोः । (शिष्टाचारः). तेषु पटलाः कठोररूपेण क्षैतिजरूपेण निहिताः भवन्ति, येषु रज्जुः आकृष्यते । परस्परं समानस्तरस्य फलकानि स्थापयितुं प्रयतध्वम्।
रज्जुषु चालनेन ते समीचीनचिह्नानि प्राप्नुवन्ति । एतेषां कास्ट्-ऑफ्-इत्यस्य उपयोगः पट्टिका-आधार-रूप-कार्यस्य सटीक-स्थापनार्थं भवति ।

स्तरः, थियोडोलाइट्, लेजर टेपमापः अथवा लेजरस्तरः कार्यं अतीव सुलभं करोति ।


गर्तं खननम् ।
दुर्बलभूमौ अथवा गर्तस्य महत्त्वपूर्णगहनतायां मृत्तिकाकार्यस्य सुरक्षायाः विषये विशेषं ध्यानं ददातु । एवं सति गर्तस्य भित्तिः कठोररूपेण लम्बवत् न भवति, अपितु सानुयुक्ता भवति - मृत्तिकाप्रवाहं न भवेत् ।

गर्तस्य भित्तितलं च स्तरेन, पर्याप्तदीर्घतायाः रेलमार्गेण च नियन्त्रितं भवति ।

ज्यामिति नियन्त्रण।
९० अंशस्य सटीककोणस्य कृते एकः युक्तिः अस्ति । पार्श्वैः सह त्रिकोणः 3:4:5 मीटर् (एतेषां संख्यानां बहुगुणितपक्षैः सह वा) ९० अंशस्य एकः कोणः भवति । ते कोणस्य एकस्मिन् पार्श्वे ३ मीटर्, अपरस्मिन् पार्श्वे ४ मीटर्, बिन्दुयोः अन्तरं सम्यक् ५ मीटर् भवेत् ।